De erflater definitief offline: een hele klus voor de erfgenaam

Wie is er niet mee bekend, de missers van Henk Krol toen hij overleden mensen op Facebook met hun verjaardag feliciteerde nadat hij van Facebook herinneringsberichten voor hun verjaardag kreeg? Het zal je als nabestaande maar overkomen. Het regelen van de digitale nalatenschap heeft bij de afwikkeling van een nalatenschap niet de hoogste prioriteit, maar het verdient heden ten dage wel steeds meer aandacht om pijnlijke confrontaties op het web te voorkomen. Anderzijds denken veel mensen er bij leven niet over na over wat met de profielen dient te gebeuren of wil graag dat de nabestaanden hierover beslissen, terwijl veel van de nabestaanden de profielen van de overledene helemaal niet willen beheren. Onnodig ontstaan hierdoor veel spookaccounts en dus pijnlijke verjaardag herinneringen of vriendschap suggesties.

Het gaat echter niet alleen maar om social media, maar allerhande accounts op websites waaronder met name van belang de toegang tot internetbankieren en de persoonlijke pagina’s bij de Belastingdienst, overige overheidsinstanties, energiemaatschappijen, internet-, telefoon maatschappijen, zorgverzekeringen, NS, en overige online diensten. Ook toegang tot het e-mailaccount van de overledene kan belangrijk zijn. Hierna zal aandacht worden gevraagd voor de social media profielen.

Digitale mogelijkheden na overlijden
In de eerste plaats is het van belang te melden dat er in het huidige digitale tijdperk tal van mogelijkheden zijn om op de diverse sociale media met de digitale nalatenschap om te gaan. Om als nabestaande iets te kunnen regelen dient u in de meeste gevallen wel te beschikken over: een bewijs van overlijden (bij voorkeur de overlijdensakte), geboorte akte van de overledene, bewijs ter zake de bevoegdheden over de nalatenschap (zoals een verklaring van erfrecht of boedelvolmacht), bewijs van de relatie met de overledene en de e-mailadressen van de overledene. Dit is uiteraard anders als u de inloggegevens al hebt, want dan is de procedure wat eenvoudiger. Zo zijn er bijvoorbeeld de navolgende opties:

Vooraf: Als het de wens van de overledene is dat alle profielen worden verwijderd, kan hij/zij dat indien het overlijden in het concrete geval voorzienbaar is beter doen tijdens leven. Dat scheelt de nabestaanden een hoop werk. Hulpsites hiervoor zijn bijvoorbeeld www.suicidemachine.org en www.accountkiller.com.

Facebook:
-Profiel verwijderen. Dit kan alleen worden gevraagd door naaste familieleden.
-Het profiel omzetten in een herdenkingsstatus. Feitelijk komt er dan een besloten groep voor naasten van de overledene om met elkaar over de overledene te praten. Het profiel blijft alleen zichtbaar voor de Facebook-vrienden en zij kunnen berichten op de tijdlijn plaatsen. Voordeel van deze status is dat er geen verjaardag herinneringen meer komen en ook geen vriendschap suggesties. Verder kan het account geen nieuwe vriendschapsverzoeken meer accepteren en de profielinformatie wordt verwijderd. Foto’s en berichten van de overledene blijven wel in stand, bij verwijdering van het profiel wordt dit compleet gewist. De te overlijden persoon kan ook vooraf bepalen dat het profiel na overlijden wordt omgezet in een herdenkingsstatus.
-Bij leven kan de overledene een contactpersoon bij Facebook aanwijzen om voor het profiel te zorgen. Deze persoon kan hierdoor de bevoegdheid krijgen foto’s en video’s te downloaden.
-Het is via de app ifidie mogelijk dat de te overlijden persoon vooraf berichten opstelt die na het overlijden worden geplaatst.
-Facebook (net als de meeste andere social media) geeft geen inloggegevens aan nabestaanden of derden om het profiel zelf te verwijderen of aan te passen

Instagram:
-Profiel verwijderen
-Profiel omzetten in herdenkingsstatus

Flickr:
-Profiel verwijderen inclusief de foto’s via Yahoo

Pinterest:
-Profiel verwijderen

Linkedin:
-Profiel verwijderen

Twitter:
-Profiel verwijderen. De door de overledene in het verleden geplaatste tweets worden verwijderd
-Twitter geeft geen inloggegevens aan nabestaanden of derden om zelf in te kunnen loggen

Google (Google+, Gmail, Youtube, Analytics, Blogger, enz):
-Met de Inactive Accountmanager kunt u aangeven wat er met de data moet gebeuren als u al langere tijd niet actief bent en een persoon aanwijzen met wie Google contact op kan nemen. De te overlijden persoon kan dan zelfs het bericht opstellen dat Google moet versturen om het wat persoonlijker te maken. Het is mogelijk Google te vragen bepaalde data zoals e-mails en video’s ter beschikking te stellen voordat het account definitief wordt verwijderd.
-Het is mogelijk eventuele tegoeden aan een ander over te dragen
-Het is mogelijk gegevens op te halen uit een account

De procedure bij Google is om veiligheidsredenen zeer streng en het kan nodig zijn een procedure te voeren bij een Amerikaanse rechter. Om deze reden is het van belang dat de overledene vooraf goed de digitale wensen vast legt. Ook is van belang dat de meeste social media niet zonder meer data van de overledene als foto’s vrij geven aan nabestaanden. Mede daarom is het van belang de data ook elders op te slaan, toegankelijk voor de nabestaanden en met de nabestaanden goed vooraf de digitale wensen te bespreken.

Digitaal testament
Hoewel het het beste is om dit soort zaken met de nabestaanden tijdens leven te bespreken is het ook mogelijk een digitaal testament op te stellen. Een digitaal testament is niet het gewone testament dat digitaal te raadplegen is, maar wel een document waarin de nog te overlijden persoon zijn digitale wensen op voorhand schriftelijk kenbaar kan maken, ook wel genaamd een Social Media Testament. Nabestaanden weten immers vaak niet welke profielen de overledene allemaal had, waardoor het een hele klus kan zijn dit allemaal in kaart te brengen. U kunt hierin uw inloggegevens van uw accounts in noteren en aangeven wat hiermee moet gebeuren. Bij de inloggegevens gaat het overigens om het e-mailadres en de gebruikersnaam. Het is niet handig om een wachtwoord te noteren, enerzijds uit veiligheidsoverwegingen, anderzijds worden wachtwoorden bij leven in de regel nog dikwijls gewijzigd. Om toegang te krijgen als nabestaande is het voor een provider meestal ook niet nodig dat men het wachtwoord ook opgeeft.

Het is mogelijk om zelf een lijst te maken en te bewaren en aan een vertrouweling de vindplaats vooraf aan te wijzen. Het is ook mogelijk het in een veilige omgeving te bewaren. Het testament kan worden gedeponeerd in een digitale kluis. De kluis kan net als een gewoon testament worden geregistreerd bij een notaris. Ook kan de sleutel aan een notaris worden gegeven. Het testament komt hierdoor ook voor in het Centraal Testamentenregister en na overlijden kan de notaris de ‘sleutel’ van de kluis geven aan de door de overledene gemachtigde persoon, de digitale of social media executeur. Het is uiteraard ook mogelijk het digitale testament toe te voegen aan of deel uit te laten maken van het gewone testament.

Conclusie
Zoals u ook over uw vermogen kunt bepalen wat hiernee na overlijden moet gebeuren middels een testament en de nodige spelregels voor de afwikkeling kunt bepalen, zo bestaan er ook de nodige mogelijkheden op het gebied van social media. Wentel de vraagstukken hieromtrent niet af op de nabestaanden die het al zwaar genoeg hebben met de rouwverwerking en afwikkeling van de nalatenschap, maar denk ook hier vooraf over na en leg uw wensen vast of noteer in ieder geval de relevante informatie om het de nabestaanden niet te moeilijk te maken.
Het is tijd voor het maken van uw digitale testament!