Trouwen in algehele gemeenschap van goederen: zóóó 2017

De algehele gemeenschap van goederen door huwelijk of geregistreerd partnerschap bestaat niet meer, althans niet meer automatisch voor mensen die op of na 1 januari 2018 huwen of een geregistreerd partnerschap aangaan. Voor diegenen die dit wel willen, kan dit wel, maar dan dienen zij dit overeen te komen in huwelijkse voorwaarden of partnerschapsvoorwaarden bij de notaris.

Kort gezegd geldt voor huwelijken en geregistreerd partnerschappen tot 1 januari 2018 zonder huwelijkse voorwaarden of partnerschapsvoorwaarden dat er sprake is van een algehele gemeenschap van goederen, een allesomvattende gemeenschap bestaande uit voorhuwelijks vermogen (bezittingen en schulden) en tijdens het huwelijk verkregen vermogen. Schenkingen en erfenissen vielen hier ook in tenzij de schenker bij de schenking of erflater in het testament had bepaald dat dit niet het geval was met een zogehete ‘uitsluitingsclausule’. Ook vielen verknochte goederen en schulden er buiten, maar hiervan is slechts zelden sprake.

Voor nieuwe huwelijken en geregistreerde partnerschappen geldt een beperkte gemeenschap. Voorhuwelijks vermogen valt voortaan buiten de gemeenschap en ook erfenissen en schenkingen vallen nu automatisch buiten de gemeenschap.

In- en uitsluitingsclausule
Als de schenker of erflater het anders wil, dan dient dit expliciet te worden bepaald met een ‘insluitingsclausule’. Echtgenoten kunnen in huwelijkse voorwaarden de werking van een insluitingsclausule echter omgedaan maken. Dit in tegenstelling tot een uitsluitingsclausule die wel dwingend is en niet door de echtgenoten/geregistreerd partners kan worden overruled. Om deze reden is een uitsluitingsclausule in een testament nog steeds van belang om te voorkomen dat erfenissen als gevolg van afspraken in de huwelijkse voorwaarden of partnerschapsvoorwaarden ondanks het nieuwe huwelijksvermogensrecht toch tot de gemeenschap gaan behoren. Bovendien is de uitsluitingsclausule nog van belang als de erfgenamen of begiftigden voor 1 januari 2018 in gemeenschap van goederen zijn gehuwd. Daarnaast blijft het nodig dat als in huwelijkse voorwaarden is bepaald dat in het geval van verrekenbedingen erfenissen en schenkingen in de verrekening betrokken dienen te worden of als er sprake is van een verrekenbeding ‘alsof’ men in gemeenschap van goederen is gehuwd (finaal verrekenbeding) en het huwelijk voor 2018 is gesloten en voor de uitleg van het beding gekeken dient te worden naar het oude huwelijksvermogensrecht.

Voorhuwelijkse vermogen
Ten aanzien van voorhuwelijks vermogen is van belang dat dit wel in de gemeenschap valt als het gaat om gezamenlijk voorhuwelijks vermogen. Hadden samenwoners al een gezamenlijke koopwoning, dan valt deze dus ook in de huwelijksgoederengemeenschap. Let wel: hadden de samenwoners gekozen voor een afwijkende eigendomsverhouding van bijvoorbeeld 70/30 dan wordt de verhouding door het aangaan van het huwelijk 50/50. Wil men de oude eigendomsverhouding in stand laten, dan zijn huwelijkse voorwaarden aangewezen.

Voorhuwelijkse onderneming
Een andere nuance op het voorhuwelijkse vermogen betreft de voorhuwelijkse onderneming. De onderneming blijft in het nieuwe recht weliswaar privé, maar voor zover arbeid van de ondernemer zorgt voor een waardestijging van de onderneming dient de ondernemer aan de gemeenschap een redelijke vergoeding te betalen voor de kennis, vaardigheden en arbeid die hij/zij voor de privé onderneming heeft aangewend. De redelijke vergoeding betreft een open norm. Hoe de omvang van de vergoeding dient te worden bepaald is echter in de wet niet uitgewerkt en dient in de rechtspraktijk te worden bepaald.

Schenkingen
Waar er voorheen in theorie (bij schenkingen en/of erfenissen) sprake was van een gemeenschap en 1 a 2 privé vermogens, zijn er nu per definitie naast de gemeenschap nog 2 privé vermogens. Het is dus zaak een goede administratie bij te houden van de diverse vermogens. Indien niet kan worden bewezen dat een goed tot een privé vermogen behoort, wordt het geacht gemeenschappelijk te zijn.

Schulden
Met het oog op schulden is het nu beter geregeld. Iemand kan niet ineens meer verrast worden met door de ander bij het aangaan van het huwelijk meegenomen schulden. Alleen de laatste is aansprakelijk voor de schulden. Schuldeisers kunnen wel verhaal zoeken op goederen die behoren tot de gemeenschap, maar kunnen vervolgens slechts verhalen op 50 % van de opbrengsten van de verkochte goederen. De andere helft komt privé toe aan de echtgeno(o)t(e) van de schuldenaar. Deze echtgeno(o)t(e) heeft ook het recht, ter voorkoming van verkoop, de goederen voor 50 % van de waarde over te nemen. De goederen vallen vervolgens in het privévermogen. Scheiding met privé vermogens is ook goed kenbaar als het gaat om gemeenschapsschulden. Privé goederen kunnen door schuldeisers niet worden uitgewonnen als er gemeenschapsgoederen kunnen worden aangewezen die voldoende verhaal bieden.

Overgangsrecht
Tot slot een enkele opmerking over het overgangsrecht. Voor oude gemeenschappen blijven de oude regels gerespecteerd, hiervoor geldt een eerbiedigende werking van het oude recht. Dit geldt overigens niet voor de nieuwe regel van de redelijke vergoeding bij een onderneming, deze regel geldt ook voor oude huwelijken. De overige nieuwe regels gelden voor gemeenschappen die op of na 1 januari 2018 ontstaan. Het gaat dan vooral om nieuwe huwelijken of geregistreerd partnerschappen. Dit geldt echter bijvoorbeeld ook voor mensen die al eerder waren gehuwd op huwelijkse voorwaarden, maar de uitsluiting van de gemeenschap na 1 januari 2018 opheffen. Echter, voor mensen die onder het oude recht zijn gehuwd, vervolgens scheiden en later weer hertrouwen, gelden weer de regels van het oude recht.

Heeft u verder vragen over de impact van de nieuwe regels op uw huwelijk of (aanstaande) echtscheiding? Neem dan contact op met een van de ervaren familierechtadvocaten van Ariëns Advocaten.