Werkgever veroordeeld tot forse geldboete na twee fatale bedrijfsongevallen

Van een werkgever mag worden verwacht dat hij al het mogelijke doet om ernstige ongevallen op de werkplek te voorkomen.

De feiten

Op 8 april 2013 voert een 50-jarige werknemer van Eternit inspectie- en onderhoudswerkzaamheden uit aan een machine waarmee golfplaten worden gefabriceerd. De machine is daarbij niet volledig uitgeschakeld. De werknemer raakt bekneld in de machine en overlijdt. Op 22 januari 2014 vindt een vrijwel identieke gebeurtenis plaats: bij preventief onderhoud aan de zogenaamde omgekeerde vacuümzuiger in dezelfde machinelijn komt een 43-jarige werknemer vast te zitten en overlijdt. De machine is ook ditmaal niet volledig uitgeschakeld. Mogelijk – het blijkt niet uit de uitspraak – is bij dit tweede incident de machine door een collega ingeschakeld, terwijl het slachtoffer zich nog in de machine bevond.

Oordeel Rechtbank Overijssel

De werkgever wordt door het Openbaar Ministerie niet vervolgd voor dood door schuld, maar wel voor overtreding van het Arbeidsomstandighedenbesluit in beide gevallen.
De artikelen 7.5 en 7.7 van dat besluit schrijven – kort gezegd – voor dat werkzaamheden aan machines en dergelijke slechts mogen worden uitgevoerd als deze zijn uitgeschakeld en drukloos of spanningsloos gemaakt. Indien dat niet mogelijk is moeten de nodige veiligheidsmaatregelen worden genomen. Voor bewegende delen die gevaar opleveren is bovendien specifiek voorgeschreven dat schermen of beveiligingsinrichtingen moeten zijn aangebracht, die niet eenvoudig kunnen worden genegeerd of buiten werking gesteld.
De Rechtbank verwijt de werkgever deze voorschriften niet te hebben nageleefd en daarbij willens en wetens een niet te verwaarlozen kans te hebben aanvaard dat zich aan de bewuste machinelijn een ongeval met mogelijk ernstige gevolgen zou kunnen voordoen. Uit de beide ongevallen blijkt dat het enkel voorlichten, instrueren en trainen van medewerkers niet voldoende is om de aanwezige risico’s tot een aanvaardbaar niveau terug te brengen. In een door het bedrijf opgestelde Risico-Inventarisatie en -Evaluatie van 2009 werd bovendien met de hoogste risicofactor aangegeven dat uiterlijk in 2010 maatregelen moesten worden genomen. Die maatregelen bleken in 2014, na het tweede ongeval, in korte tijd te kunnen worden gerealiseerd. De werkgever is daarom ernstig nalatig geweest in de naleving van het Arbeidsomstandighedenbesluit.
De Rechtbank straft zwaarder dan door het Openbaar Ministerie is geëist: naast een onvoorwaardelijke geldboete van € 100.000 wordt eenzelfde geldboete voorwaardelijk opgelegd. Daarmee wordt een duidelijke waarschuwing voor de toekomst gegeven.